Hệ thống chính sách đồng bộ - Nền tảng của phong trào nông thôn mới

08:07 25/09/2025Số lượt xem: 4

Giai đoạn 2021-2025 đánh dấu bước tiến quan trọng trong phong trào xây dựng Nông thôn mới (NTM). Hơn 150 văn bản chính sách được ban hành, tạo hành lang pháp lý thống nhất, đồng bộ và toàn diện. Nhờ đó, NTM không chỉ còn là một chương trình hạ tầng mà đã trở thành chiến lược phát triển bền vững nông thôn Việt Nam, gắn kết chặt chẽ với giảm nghèo đa chiều, thích ứng biến đổi khí hậu và chuyển đổi số.

Một khối lượng chính sách đồ sộ, đồng bộ

Toàn cảnh Hội nghị lần thứ 5 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá XIII. Ảnh: Trọng Phú

Giai đoạn 2021–2025 đánh dấu bước tiến quan trọng của phong trào xây dựng Nông thôn mới (NTM). Lần đầu tiên, một hệ thống chính sách đồng bộ, toàn diện và thống nhất được ban hành, tạo nên hành lang pháp lý vững chắc để thúc đẩy sự phát triển nông thôn bền vững, gắn với mục tiêu giảm nghèo đa chiều và tiệm cận chuẩn mực quốc tế.

Trong 5 năm, hơn 150 văn bản quan trọng đã được ban hành, bao gồm: 05 Nghị quyết của Quốc hội, 03 Nghị định của Chính phủ, 35 Quyết định của Thủ tướng Chính phủ và 111 văn bản hướng dẫn của các bộ, ngành. Đây là một khối lượng văn bản đồ sộ, vượt xa so với giai đoạn 2016–2020, khắc phục tình trạng chồng chéo, phân tán trước đây.

Các văn bản tiêu biểu có thể kể đến như: - Nghị quyết số 25/2021/QH15 của Quốc hội về chủ trương đầu tư Chương trình MTQG xây dựng NTM giai đoạn 2021–2025; Nghị định số 27/2022/NĐ-CP của Chính phủ về cơ chế quản lý, tổ chức thực hiện các Chương trình MTQG (sửa đổi, bổ sung tại Nghị định 38/2023/NĐ-CP); Quyết định số 263/QĐ-TTg năm 2022 về việc ban hành Bộ tiêu chí quốc gia NTM giai đoạn 2021–2025; - Quyết định số 1083/QĐ-TTg ngày 06/6/2025 về kế hoạch tổng kết Chương trình MTQG xây dựng NTM giai đoạn 2021–2025.

Hệ thống chính sách này không chỉ dừng ở lĩnh vực hạ tầng cơ sở mà còn mở rộng, tích hợp nhiều lĩnh vực mới, phản ánh yêu cầu phát triển toàn diện nông thôn Việt Nam trong bối cảnh mới; đồng thời chế hóa đầy đủ Bộ tiêu chí quốc gia về NTM các cấp, theo hướng nâng cao chất lượng, tiệm cận chuẩn đô thị văn minh. Đồng thời, khắc phục tình trạng chồng chéo, thiếu liên kết trước đây, tạo nền tảng để phong trào đi vào chiều sâu.

Một góc làng quê xã Bình Minh. Ảnh: Trung Chánh, Nguồn: Báo Nông nghiệp

Lần đầu tiên tích hợp nhiều chương trình chuyên đề - Bước ngoặt nâng chất lượng NTM

Khác với giai đoạn trước, NTM giai đoạn 2021–2025 đã bổ sung 6 chương trình chuyên đề trọng tâm: (i) Chương trình OCOP – Mỗi xã một sản phẩm; (ii) Du lịch nông thôn; (iii) Chuyển đổi số nông thôn; (iv) Môi trường nông thôn xanh – sạch – đẹp; (v) Khoa học – công nghệ; và (vi) An ninh – trật tự nông thôn.

Sự tích hợp này tạo ra khái niệm “Nông thôn mới kiểu mẫu” – nơi không chỉ đạt chuẩn về hạ tầng, giáo dục, y tế, mà còn đạt tiêu chí văn minh, hiện đại, an toàn và thông minh. Ví dụ, tỉnh Bắc Ninh đã gắn phát triển NTM với OCOP, hình thành các làng nghề chế biến nông sản xuất khẩu; trong khi Sơn La phát triển du lịch cộng đồng, thu hút hàng trăm nghìn lượt khách mỗi năm, góp phần tăng thu nhập cho người dân.

Chính sách song hành với Giảm nghèo bền vững

Điểm đặc biệt của giai đoạn 2021–2025 là sự gắn kết chặt chẽ giữa Chương trình NTM và Chương trình mục tiêu quốc gia Giảm nghèo bền vững (GNBV). Đây là hai trụ cột song hành, hỗ trợ lẫn nhau.

Theo Báo cáo Bộ Nông nghiệp và Môi trường (2025):

- Đến tháng 6/2025, cả nước đã giảm 1,03% tỷ lệ hộ nghèo đa chiều/năm, vượt chỉ tiêu Quốc hội giao.

- Tỷ lệ hộ nghèo dân tộc thiểu số giảm bình quân 4,45%/năm.

- Chương trình đã đầu tư xây dựng mới hơn 2.547 công trình hạ tầng thiết yếu, triển khai 10.587 dự án hỗ trợ sinh kế và hỗ trợ gần 90 nghìn hộ nghèo, cận nghèo xây dựng, sửa chữa nhà ở.

Những kết quả này chứng minh tính hiệu quả của hệ thống chính sách: phát triển hạ tầng và dịch vụ công song hành với bảo đảm an sinh xã hội, tạo cơ hội thoát nghèo bền vững cho đồng bào.

Tuyên truyền, đào tạo và giám sát – Ba trụ cột bảo đảm hiệu quả chính sách

Cùng với việc ban hành văn bản, Chính phủ và các địa phương đã triển khai mạnh mẽ công tác tuyên truyền, đào tạo và giám sát:

- Cả nước đã tổ chức 149 mô hình/sáng kiến truyền thông tiêu biểu, lan tỏa phong trào “Cả nước chung sức xây dựng NTM”.

- Trên 12.000 lượt cán bộ được tập huấn theo 19 chuyên đề về NTM; hơn 734.000 lượt cán bộ tham gia tập huấn về giảm nghèo.

- Hệ thống giám sát, đánh giá được thiết lập đồng bộ, với gần 7.000 đoàn kiểm tra từ Trung ương đến địa phương; kết quả lấy ý kiến nhân dân cho thấy mức độ hài lòng đạt 95–100%

Những con số này không chỉ minh chứng cho sự đồng thuận xã hội, mà còn phản ánh sức mạnh của cả hệ thống chính trị trong việc đưa chính sách đi vào thực tiễn.

Nền tảng huy động nguồn lực khổng lồ

Một hệ thống chính sách đồng bộ đã tạo niềm tin và động lực để huy động nguồn lực xã hội to lớn. Tổng nguồn lực huy động giai đoạn 2021–2025 đạt tới 3.734.521 tỷ đồng, trong đó:

- Tín dụng chiếm 2.255.997 tỷ đồng (60,8%).

- Ngân sách địa phương: 283.743 tỷ đồng.

- Ngân sách Trung ương: 41.264 tỷ đồng.

- Doanh nghiệp và người dân: 853.517 tỷ đồng (23% tổng nguồn lực).

So với giai đoạn 2016–2020, tổng nguồn lực huy động tăng gấp rưỡi. Hơn 27 triệu m² đất và 50 triệu ngày công lao động được người dân tự nguyện đóng góp, minh chứng cho phương châm “Nhà nước và nhân dân cùng làm”.

Hệ thống chính sách đồng bộ giai đoạn 2021–2025 đã chứng minh tính đúng đắn, nhất quán và hợp lòng dân. Đây là “chìa khóa vàng” mở ra thành công cho phong trào Nông thôn mới, khẳng định vai trò kiến tạo của Nhà nước, đồng thời khơi dậy sức mạnh cộng đồng.

Bước sang giai đoạn 2026–2030, hệ thống chính sách sẽ tiếp tục được hoàn thiện, gắn với mục tiêu xây dựng nông thôn “xanh – thông minh – bền vững”, hướng tới tầm nhìn 2035–2045, nơi nông thôn Việt Nam tiệm cận chuẩn mực quốc tế, và quan trọng hơn cả - không ai bị bỏ lại phía sau.

Nguồn: https://mae.gov.vn/he-thong-chinh-sach-ong-bo-nen-tang-cua-phong-trao-nong-thon-moi-19685.htm

Quay lại

Bài viết liên quan